Καλλιεργητικές οδηγίες για την τομάτα

Γνωριμία με τη τομάτα!
Τομάτα ή Λυκοροδάκινο, Lycopersicon esculentum Mill. οικογένεια Solanaceae
H τομάτα είναι κατά κανόνα ετήσιο λαχανικό, αρκετά διαδεδομένο και πολύ δημοφιλές. Αυτό συμβαίνει διότι εφοδιάζει τον ανθρώπινο οργανισμό με θρεπτικά στοιχεία και βιταμίνες, κυρίως C (αντιμετώπιση ασθενειών) και έχει ελκυστικό χρώμα και άρωμα. Πως αναπτύσσεται όμως ένα φυτό τομάτας;

Αν μαθαίνετε αυτό το διάστημα πως να μεγαλώσετε τις δικές σας γλυκές, ζουμερές τομάτες, ευτυχώς για σας, τα φυτά της τομάτας μπορούν εύκολα να μεγαλώσουν παντού σχεδόν, αρκεί να υπάρχει αρκετή θερμότητα και υγρασία. Είναι πλήρως προσαρμοσμένες στο μεσογειακό χώρο και το ελληνικό περιβάλλον. Με αγάπη, φροντίδα και υπομονή θ’ ανταμειφθείτε σίγουρα με ωραία μεγάλα φυτά και ζουμερούς καρπούς!
Πώς ξεκινάει η καλλιέργεια της τομάτας;
Αρχικά, μπορείτε να αγοράσετε μικρά σπορόφυτα από κάποιο φυτώριο της περιοχής σας και έπειτα να τα μεταφυτεύσετε στο κήπο σας ή τις ζαρντινιέρες. Οι πιο έμπειροι στο χώρο της κηπουρικής βρίσκουν συναρπαστικό να ξεκινήσουν τις τοματιές τους από σπόρο, επιλέγοντας οι ίδιοι τη ποικιλία, ελέγχοντας έτσι πλήρως, τις καλλιεργητικές μεθόδους από την έναρξη της καλλιέργειας. Τις ποικιλίες της τομάτας τις κατατάσσουμε σε τρεις κατηγορίες: αναρριχώμενη, αυτοκλαδευόμενη (η ανάπτυξη της σταματά νωρίς), ημιαναρριχώμενη (στήριξη ανά 35 εκ.). Κάποιες από τις απλές ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι: οι τύπου βιομηχανικές π.χ. Roma (χαμηλής ανάπτυξης, δεν χρειάζεται υποστύλωση, ιδανική για παρασκευή σάλτσας), Marmande (μεγαλόκαρπη, ιδανική για σαλάτες και μαγείρεμα διότι παράγει λίγους σπόρους), σχήμα καρδιάς βουβαλιού(μεγαλόκαρπη, παραγωγική, ιδανική για σαλάτες), Σαντορίνης (τύπου cherry, καταναλώνεται τόσο ως νωπή όσο και λιαστή), Aγίου Πέτρου (στρογγυλή, ιδανική για σάλτσα), Ace 55 (ανθεκτική στην ασθένεια βερτισιλλίωση) κτλ. Καλλιεργώντας διάφορες ποικιλίες και όχι μόνο ενός τύπου, εξασφαλίζετε μια σταθερή συγκομιδή.
Πώς θα βοηθήσουμε την ανάπτυξη της;
Όλες οι τοματιές έχουν ανάγκη από τροφή. Η σωστή θρέψη εξασφαλίζεται από ένα γόνιμο και πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά έδαφος. Αναγκαίος κρίνεται ο εμπλουτισμός του με τροφή (λιπάσματα), για να συμπληρώσουμε τα θρεπτικά στοιχεία που καταναλώνουν τα φυτά. Η σωστή θρέψη είναι ιδιαίτερης σημασίας καθώς επηρεάζεται άμεσα η υγιής ανάπτυξη και η παραγωγή. Ένα φυτό καλά "θρεμμένο" όχι μόνο παράγει περισσότερους καρπούς, αλλά αρρωσταίνει και λιγότερο. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα μη σωστής θρέψης είναι πολλές φορές η δημιουργία μιας μαύρης νεκρωτικής επιφάνειας στη βάση του καρπού, η οποία οφείλεται σε έλλειψη θρεπτικών συστατικών, όπως ασβεστίου και μαγνησίου.
Συμβουλές σποράς
Αν ξεκινήσετε και εσείς τη καλλιέργεια σας από σπόρους, τότε ιδανικά χρησιμοποιείστε κάποιο σπορείο ή προφυλαγμένο χώρο από τις άσχημες καιρικές συνθήκες (κρύο, αέρας, βροχή). Η φύτευση πραγματοποιείται περίπου ένα μήνα νωρίτερα, από τη μεταφύτευση που θα γίνει έξω, στον κήπο ή τη βεράντα σας. Από τη στιγμή που οι σπόροι θα ξεκινήσουν να εκπτύσσονται, πρέπει να φροντίσετε το μέρος που θα έχουν τοποθετηθεί, να είναι φωτεινό. Η εποχή σποράς κυμαίνεται από μέσα Ιανουαρίου έως τέλος Απριλίου. Αν πάλι έχετε ημερολογιακά ‘’ξεφύγει’’ της καλλιέργειας, απλά φροντίστε να προμηθευτείτε έτοιμα φυτά, μεγαλύτερα σε ανάπτυξη, ώστε να ‘’κλέψετε’’ το χαμένο χρόνο. Κατά τη φύτευση, φροντίζουμε οι σπόροι να μην μπουν βαθιά, ιδανικό βάθος είναι 0,5-1 εκ. Όταν εμφανιστούν τα σπορόφυτα, θα πρέπει να τα αραιώσετε ώστε να μείνουν τα 3 πιο δυνατά ή λιγότερα σε κάθε θέση. Το ίδιο ισχύει και αν σπείρετε τους σπόρους τομάτας απευθείας στο χώμα.
Συμβουλές μεταφύτευσης
Μεταφυτεύουμε από Απρίλιο – Ιούνιο, αναλόγως τη περιοχή. Όσον αφορά το σχέδιο φύτευσης, διαλέγουμε ένα σημείο που περίπου 7 ώρες ή περισσότερες, της μέρας, θα έχει ηλιοφάνεια. Αυτό βοηθά τους καρπούς να γίνουν εύγευστοι και να έχουν ζωηρό χρώμα. Η μεταφύτευση πραγματοποιείται μόλις τα σπορόφυτα αναπτύξουν τα πρώτα τους πραγματικά φύλλα (4-5), δύο εβδομάδες περίπου μετά τη σπορά. Στο έδαφος καλό είναι πρώτα αφού το σκαλίσουμε, να το εμπλουτίσουμε με οργανική ουσία ή οργανικό λίπασμα. Μετά τη προετοιμασία του χώματος (σκάλισμα), φυτεύουμε το 50-70% μέρος του φυτού στο χώμα (ειδική προσοχή στα φυτά που έχουν ψηλώσει αρκετά και έχουν πολύ λεπτό στέλεχος). Ιδανικά μπορούμε το πρώτο διάστημα, να εμπλουτίσουμε το έδαφος με οργανικό λίπασμα πλούσιο σε φώσφορο, για την ταχεία ανάπτυξη των ριζών. Διατηρούμε απόσταση μεταξύ των φυτωρίων μετά τη μεταφύτευση, περίπου 45-80 εκ. Αυτό επιτρέπει στα φυτά να αναπτυχθούν σωστά, χωρίς να "πνίξει’’ το ένα το άλλο εξαιτίας του ανταγωνισμού των θρεπτικών συστατικών, καθώς επίσης μας διευκολύνει να τα παρακολουθούμε πιο εύκολα και να τα φροντίζουμε άνετα.
Καλλιεργητικές φροντίδες
Στην αρχή ποτίζουμε ελαφρά και καθημερινά. Μετά από 1-2 βδομάδες απ’ τη μεταφύτευση ελαττώνουμε το πότισμα, προσέχοντας το χώμα να μην είναι συνέχεια υγρό διότι υπάρχει ο κίνδυνος ανάπτυξης ασθενειών και κυρίως μυκήτων. Αποφεύγουμε να βρέχουμε ποτίζοντας για τον ίδιο λόγο το υπέργειο μέρος του φυτού (φύλλα, στελέχη, καρπούς, άνθη). Τα ποτίσματα γίνονται με τρόπους κατά τους οποίους τα φυτά μας, ποτίζονται με νερό το οποίο «τρέχει» δίπλα τους, δημιουργούμε δηλ. αυλάκια (άρδευση με κατάκλιση) ή «στάζει» κοντά τους (στάγδην άρδευση). Σ’ όλες τις περιπτώσεις, πρέπει να εκτιμήσουμε σωστά τη συχνότητα και τη ποσότητα του νερού, έχοντας υπόψη το τύπου του εδάφους (αν ‘’κρατάει’’ νερό), τις καιρικές συνθήκες (αυξάνουμε όταν ανεβαίνει η θερμοκρασία) και το μέγεθος του φυτού. Περίπου 15 μέρες από τη μεταφύτευση και αφού έχει μεγαλώσει το φυτό μας, κλαδεύουμε, περιορίζοντας σε ένα κεντρικό βλαστό (μονοστέλεχο). Πριν το τέλος της συγκομιδής (1,5 - 2 μήνες) κορυφολογούμε, για να σταματήσει το φυτό να παράγει νέα φύλλα και καρπούς που δε θα προλάβουν να ωριμάσουν. Αφαιρούμε κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας τα παλιά φύλλα και τυχόν πλάγιους βλαστούς. Το βλαστολόγημα (αφαίρεση νέων πλάγιων βλαστών) είναι απαραίτητο για την αύξηση των ανθέων και γίνεται συνήθως όταν είναι μικρό το φυτό. Υποστυλώνουμε το κεντρικό βλαστό, διευκολύνοντας τις καλλιεργητικές εργασίες μας, βελτιώνοντας έτσι παράλληλα το φωτισμό και αερισμό των φυτών. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σπάγγο ή μεταλλικό σύρμα και εναλλακτικά καλάμια ή λεπτούς πασσάλους. Εφαρμόζουμε τακτικά λίπανση με οικολογικό λίπασμα πλούσιο σε οργανική ουσία. Προσοχή στην επιλογή του, να είναι κατάλληλη σύνθεση για πλούσια ανθοφορία και καρποφορία. Λιπάσματα πχ. που εξειδικεύονται στην ανάπτυξη, θα έχουν ως αποτέλεσμα ύψος στο φυτό και πλούσιο φύλλωμα ενώ ο στόχος μας είναι πολλοί και ζουμεροί καρποί. Περίπου 45-90 μέρες μετά τη μεταφύτευση παρατηρούμε τους πρώτους μας καρπούς να μεγαλώνουν/ωριμάζουν. Το βάρος των καρπών της ντομάτας δεν είναι σταθερό και διαφέρει από ποικιλία σε ποικιλία και επηρεάζεται από τις κλιματολογικές συνθήκες, τη λίπανση, το χώμα κ.α.
Συγκαλλιέργεια τομάτας
Η καλλιέργεια σκόρδου ανάμεσα στις ντομάτες τις προστατεύει από τον τετράνυχο, ο κατηφές από έντομα και νηματώδεις του εδάφους, ενώ η τσουκνίδα, η μέντα και το μελισσόχορτο καλυτερεύει την ποιότητά της. Ο βασιλικός απωθεί τις μύγες, τα κουνούπια και τα σκουλήκια των καρπών, τις βοηθάει στις ασθένειες και συμβάλει στην ανάπτυξή τους. Οι ντομάτες δεν έχουν πρόβλημα να καλλιεργούνται στο ίδιο μέρος κάθε χρόνο.
Πηγή: www.gemma.gr